Met de klimaattop in Parijs over hoe we met CO2 om zouden moeten gaan nog vers in het geheugen, is er ook nog een ander aankomende uitdaging waar ik de aandacht op wil vestigen: fosfor.
Fosfor is een element dat in verschillende vormen voorkomt op aarde, waarbij fosfaat een hele bekende is. Fosfor wordt gewonnen in mijnen, waarbij de grootste mijnen in Marokko, Rusland en de VS staan. Deze mijnen zijn al behoorlijk gedolven, en volgens de voorspellingen van de VN is er nog maar een voorraad voor zo’n 130 jaar (!). Dat lijkt lang, maar daar zijn we zo.
Is dat zo erg dan, als het opraakt? “Teveel fosfaat is slecht voor het milieu, dus als het wat minder is, hoeft het toch niet zo’n probleem te zijn?”
Vroeger zat fosfaat zelfs in onze afwasmiddelen en tegenwoordig moeten de veehouders in Nederland een aparte fosfaatboekhouding bijhouden omdat er anders teveel van in onze bodem terecht komt.
Tegelijkertijd is fosfor wel cruciaal voor het leven, omdat het onder andere een onderdeel is van ons DNA, onze botten en ook onderdeel is van celwanden van planten en bomen. Met andere woorden: als het fosfor op is, houdt het leven ook op.
Eén conclusie kunnen we dus trekken; als we zo door blijven gaan, zadelen wij onze kleinkinderen met een levensbedreigend probleem op.
Los van het feit dat we met het fosfor dat we nog beschikbaar hebben, heel zuinig moeten omgaan en dus telkens moeten hergebruiken (de mineralenkringloop), is het interessant om te onderzoeken hoe we ‘kwijtgeraakt’ fosfor kunnen terugwinnen.
Veel van het fosfor dat in het verleden is gebruikt is via het oppervlaktewater naar de zeeën en oceanen uitgespoeld en ligt daar min of meer onbereikbaar voor mens, plant en dier… Althans, bijna dan. Recent onderzoek van de universiteit van Oxford beschrijft dat walvissen hun voedsel, met daarin voedingsstoffen zoals fosfor, uit de diepe zeeën halen en juist weer ontlasten in ondiepe wateren. En juist in die ondiepe wateren kunnen we bijvoorbeeld zeewieren kweken, die het fosfor voor hun groei nodig hebben als voedingsstof. Door het zeewier te oogsten en naar land te halen kunnen we het fosfor weer beschikbaar maken en opnieuw gebruiken.
Kortom, met een tussenstap kunnen we het kwijtgeraakte fosfor weer in onze kringlopen brengen. Dit kunnen we voor elkaar krijgen met hulp van… de walvissen… Alleen is uit hetzelfde onderzoek ook op te maken dat het transport van voedingsstoffen in de oceanen nog maar 5% (!) is van wat het was, als gevolg van de walvisjacht.
Ik vond de walvisjacht altijd al onnodig, maar als ik met dit gegeven kijk naar de uitdaging waar we voor staan, zie ik de walvisjacht opeens vanuit een ander perspectief en vanuit een hele andere urgentie: op een manier die de milieuactivisten mij nog nooit hebben laten zien.
Het belang van de walvissen voor het leven op aarde is dus enorm groot; zij vormen een essentiële schakel in het terugwinnen van mineralen die de mensen in de oceanen hebben laten stromen. En specifiek voor Fosfor zijn de walvissen dus blijkbaar hele belangrijke bondgenoten om te zorgen dat onze (achter-) kleinkinderen over 130 jaar ook nog kunnen leven.
Dit bericht is ook gepubliceerd op www.imagro.nl
Recente reacties